W ostatniej rundzie Panelu Ekonomistów Rzeczypospolitej eksperci z różnych środowisk odpowiadali na pytania dotyczące optymalnego wieku emerytalnego. Poniżej publikujemy zbiorcze wyniki ankiety wraz z odpowiedziami naszych przedstawicieli.
***
Dr Wojciech Paczos udzielił odpowiedzi zgadzam się.
„Trudno mi znaleźć sensowne argumenty za zróżnicowaniem.”
Dr Tomasz Makreiwcz udzielił odpowiedzi „nie zgadzam się”
„Rozmowa o wieku emerytalnym kobiet i mężczyzn powinna być częścią szerszej dyskusji, w której uwzględni się takie problemy jak dostępność opieki przed- i szkolnej, równość w urlopach rodzicielskich, dyskryminacja na rynku pracy itd.”
Dr Paweł Doligalski udzielił odpowiedzi „zgadzam się”
Kobiety żyją i cieszą się zdrowiem dłużej niż mężczyźni. Wysyłanie kobiet na emeryturę wcześniej niż mężczyzn jest pod tym względem nieefektywne i skutkuje dużo niższymi świadczeniami kobiet.
Dr Łukasz Rachel udzielił odpowiedzi „zgadzam się”
„Wiek, w którym ludzie przechodzą na emeryturę, powinien wzrastać wraz z wydłużaniem się długości życia. Nie jestem jednak zwolennikiem zmian obowiązkowych, gdyż polityczne skutki mogą być bardzo kosztowne. Poza tym, ludzie mają różne preferencje i sytuacje i należy umożliwić elastyczność i wolność wyboru. Oczywiście, wybór wcześniejszej emerytury powinien wiązać się z niższym świadczeniem – to właśnie te ważne zachęty.”
Dr Wojciech Paczos udzielił odpowiedzi „nie mam zdania”
„Skłaniam się do odpowiedzi „zgadzam się”, ale rozumiem także, że jest to politycznie trudny temat, który wzbudza ogromne emocje – choć głównie po stronie osób, których ewentualne zmiany nie będą dotyczyły. Podwyższenie wieku emerytalnego przez rząd PO-PSL i cofnięcie tej decyzji przez rząd PiS praktycznie zamknęło debatę. Dlatego uważam, że należy szukać innych rozwiązań niż ustawowe podwyższanie wieku emerytalnego. Na przykład powiązanie go ze stażem pracy, lub – jak w następnym pytaniu – ze średnią długością życia. Innym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie drugiego, wyższego wieku emerytalnego z dodatkowymi zachętami finansowymi. Równie ważne jest zrozumienie, dlaczego obecne zachęty finansowe do późniejszego przechodzenia na emeryturę mają ograniczoną skuteczność (jak w kolejnym pytaniu). Tylko właściwa identyfikacja przyczyn pozwoli wprowadzić skuteczne rozwiązania – inaczej podnoszenie wieku emerytalnego będzie działaniem na oślep.”
Dr Tomasz Makarewicz udzielił odpowiedzi „zgadzam się”
„Tak, ale równocześnie trzeba utrzymać specjalne przywileje dla grup zawodowych, dla których późna praca nie jest możliwa.”
Dr Paweł Doligalski udzielił odpowiedzi „nie mam zdania”
„Abstrahując od nastrojów opinii publicznej, odpowiedziałbym „tak”. Oczywiście taka reforma jest jednak nie do przeprowadzenia w obecnej rzeczywistości politycznej. Dlatego podwyższenie wieku emerytalnego, które trzeba będzie w końcu przegłosować, należy poprzedzić rozsądną debatą i komunikacją z wyborcami (być może panel obywatelski?) oraz osiągnięciem szerokiego konsensusu partii politycznych. I zanim przejdziemy do tej debaty, zadbajmy najpierw o jakość miejsc pracy w Polsce, np. poprzez wzmocnienie Państwowej Inspekcji Pracy, ograniczenie szarej strefy oraz ułatwienie mobilności zawodowej osób 50+.”
Dr Łukasz Rachel udzielił odpowiedzi „zgadzam się”
„Wiek, w którym ludzie przechodzą na emeryturę, powinien wzrastać wraz z wydłużaniem się długości życia. Nie jestem jednak zwolennikiem zmian obowiązkowych, gdyż polityczne skutki mogą być bardzo kosztowne. Poza tym, ludzie mają różne preferencje i sytuacje i należy umożliwić elastyczność i wolność wyboru. Oczywiście, wybór wcześniejszej emerytury powinien wiązać się z niższym świadczeniem – to właśnie te ważne zachęty.”
Dr Wojciech Paczos udzielił odpowiedzi „nie zgadzam się”
„Obecne zachęty finansowe do późniejszego przechodzenia na emeryturę mają ograniczoną skuteczność. Niestety, nie znam badań, które identyfikują przyczyny tego zjawiska. Postawiłbym cztery hipotezy, które się nie wykluczają. i) Krótkowzroczność – wzrost wysokości emerytury w czasie pracy jest nieliniowy, najwyższe wzrosty krańcowe są wtedy, gdy zamieniamy rok emerytury na dodatkowy rok pracy; ii) Niskie składki – przy niskich składkach (wynikających np. z niskich zarobków albo z unikania oskładkowania przez przechodzenie na DG) przyszła emerytura będzie na poziomie minimalnym niezależnie od momentu przejścia – wtedy bodźce do dłuższej pracy są ograniczone i dosyć nieoczywiste (gdy wydłużenie czasu pracy wiąże się z wyjściem z emerytury minimalnej). Według badania GRAPE, ten odsetek będzie stabilnie rósł od około 20% obecnie do 70% w 2075. iii) Popyt na pracę – może występować zjawisko „wypychania” starszych pracowników na emeryturę po osiągnięciu przez nich ustawowego wieku emerytalnego, pomimo ich chęci do kontynuowania pracy; iv) Pozafinansowe zyski z wczesnego przejścia na emeryturę – podejmując decyzję o przejściu na emeryturę bierzemy pod uwagę więcej czynników niż tylko wysokość (dzisiejszej vs przyszłej) emerytury. Zgaduję, że w wielu rodzinach istotnym czynnikiem może być czas na opiekę nad wnukami.”
Dr Tomasz Makrewicz udzielił odpowiedzi „nie zgadzam się”
„Nie zgadzam się z implikacją, ale i z przesłanką.”
Dr Paweł Doligalski udzielił odpowiedzi „nie zgadzam się”
„Minimalny wiek emerytalny funkcjonuje jako kotwica dla oczekiwań zarówno pracowników, jak i pracodawców i całego społeczeństwa. Pracowników, którzy przekroczyli wiek emerytalny, mogą np. spotykać szykany za „zabieranie miejsc pracy młodym”. Minimalny wiek emerytalny może też być interpretowany jako swego rodzaju rekomendacja ze strony rządu: w tym wieku już można ze spokojnym sumieniem przejść na emeryturę. Bodźce do dłużej pracy zostały niedawno wzmocnione poprzez zwolnienie osób w wieku emerytalnym z PIT, co było dobrą decyzją, ale moim zdaniem nie jest to substytut reformy minimalnego wieku emerytalnego.”
Dr Łukasz Rachel udzielił odpowiedzi „nie zgadzam się”
„Do optymalnych zachęt jeszcze daleka droga.”
***
Teksty takie jak ten powstają dzięki wsparciu naszych patronów. Jeśli nasza misja jest Ci bliska, możesz zostać jednym z nich lub zachęcić do tego znajomych
